فهرست اجمالی مطالب جلسه اول
1ـ انتخاب هیأت رئیسه سنی و استقرار در جایگاه
الف) رئیس سنا: حاج آقا حسین خادمی
ب) نائب رئیس سنا: میرزا محمد علی انگجی
ج) دبیر سنا: سید موسی موسوی قهد ریحانی
د) منشی سنا: حسن عضدی
ه) منشی سنا: حمیدالله میرمرادزهی
2ـ اعلام رسمیت جلسه و تلاوت آیاتی چند از قرآن مجید
نساء 58 -59
بسم اللّه الرحمن الرحیم
«ان اللّه یأمرکم ان تؤدوا الامانات الی اهلها و اذا حکمتم بین الناس ان تحکموا بالعدل ان اللّه نعما یعظکم به ان اللّه کان سمیعاً بصیرا، یا ایها الذین آمنوا اطعیوااللّه و اطیعوا الرسول و اولی الامرمنکم فان تنازعتم فی شیء فردوه اللّه و رسوله ان کنتم تومنون باللّه و الیوم الاخر ذلک خیرواحسن تأویلا.»
خدا دستور مؤکد به شما میدهد که امانت مردم را به آنان برگردانید،و چون بین مردم داوری کنید بهعدل حکم برانید،که خدا با اندرز خوبی شما را پند میدهد چون او در هر لحظه شنوا و بینای کار شمااست(58)
هان ای کسانی که ایمان آوردهاید خدا را اطاعت کنید،و رسول و کارداران خود را-که خدا ورسول علامت و معیار ولایت آنان را معین کرده-فرمان ببرید،و هر گاه در امری اختلافتان شد برای حل آن بهخدا و رسول مراجعه کنید،اگر به خدا و روز جزا ایمان دارید این برایتان بهتر،و سرانجامش نیکوتراست(59).
3ـ اجرای سرود «الم نشرح لک صدرک» توسط گروه سرود حسینیه ارشاد.
4ـ قرائت پیام حضرت آیت الله العظمی امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی ایران در مورد قانون اساسی توسط حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی
اساس مطالب:
مقدمه اول: انگیزه انقلاب و رمز پیروزی اسلام است
مقدمه دوم: ملت در رفراندوم خواستار جمهوری اسلامی شدند
مقدمه سوم: دولتهای اسلامی، دولت ایران را به عنوان جمهوری اسلامی به رسمیت شناختند
نتیجه: قانون اساسی و سایر قوانین بند بندشان در این جهوری باید صددرصد اسلامی باشد. والا تخلف از جمهور آراء ملت است لذا مردود میباشد
نکته: وکالت نمایندگان محدود به حدود جمهوری اسلامی است و رسیدگی قوانین خارج از اسلام، خارج از حدود وکالت نمایندگان است.
نکته: صلاحیت تشخیص موافقت و مخالفت با احکام اسلام منحصرا به عهده ی فقها میباشد و دخالت وکلا در این امر دخالت در تخصص دیگران است! وکلای متخصص در رشته های حقوق و سیاسی و.. در جهت قوانین مورد استفاده قرار بگیرند و در صورت اختلاف، نظر اکثریت متخصصان معتبر است.
خصوصیات قانون اساسی:
1) حفظ و حمایت حقوق و مصالح تمام قشرهای ملت، دور از تبعیض ناروا
2) پیش بینی نیازها و منافع نسلهای آینده آنگونه که مد نظر شارع مقدس در معارف ابدی اسلام است
3) صراحت و روشنی مفاهیم قانون، به نحوی که امکان تفسیر و تاویل غلط در مسیر هوسهای دیکتاتور و خود پرستان تاریخ در آن نباشد.
4) صلاحیت نمونه و راهنما قرار گرفتن، برای نهضت اسلامی دیگر که با الهام از انقلاب اسلامی ایران درصدد ایجاد جامعه اسلامی بر می آیند.
5ـ بیانات آقای مهندس مهدی بازرگان نخست وزیر دولت موقت جمهوری اسلامی ایران
دولت موقت از طرف امام خمینی ماموریت پیدا کرد مجلسی برای تصویب نهایی قانون اساسی تشکیل دهند. انتخابات برای انتخاب نمایندگان در روز جمعه 29 تیرماه 1358 برگزار شد و 73 نفر برگزیده شدند. طرح قانون اساسی مشتمل بر 12 فصل و 151 اصل، در شورای طرحهای انقلاب تدوین و به تصویب هیأت وزیران و تصحیح و تایید شورای انقلاب رسید و به ضمیمه ی مجموعه نظرات ابراز شده ، به مجلس ارائه شد. و قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران به تعبیری قانون اساسی همه مسلمانان و معرف نظام حکومتی اسلام در جهان خواهد بود. در طرح ارائه شده آنچه از اصول آزادی، حق انتقاد، حاکمیت ملی و رأی اکثریت آورده شده نه به تقلید از غرب و نه میراث نظام شاهنشاهی مخلوع است بلکه محتوا منطبق با اصول قرآنی و الهی است.
6ـ بیانات آقای مهندس صباغیان (وزیر کشور)
روح حاکم بر قانون اساسی باید تشکیل جامعه ای از انسانهای آزاد و پویا باشد و موانع تکامل انسانی رفع و استمرار انقلاب اسلامی را تضمین کند و صیرورت نفوس مستعد را به سوی قرب الهی تضمین کند. و منشور همبستگی ملی و وحدت کلمه ملت ایران گردد.
7ـ پایان جلسه به عنوان تنفس
8ـ تشکیل مجدد جلسه و انجام مراسم تحلیف
در این مراسم قسم نامه ای خوانده شد و به امضاء همه ی نمایندگان رسید.
9ـ بیانات چند تن از نمایندگان پیرامون اعتبارنامه ها و آئیننامة داخلی مجلس
مقدم مراغه ای:
پیشنهاد دو مطلب برای رسیدگی به آن داده شد. در اصول پارلمانی دو مطلب وجود دارد. یکی رسیدگی به صلاحیتها و اعتبارنامه ها و تصویب آن است چون اولین هیأت منتخب جمهوری اسلامی است، با اینکه مسئولیت معلوم و رفراندوم روشن و نظر امام اعلام شده. و دوم تصویب آئین نامه است در خود مجلس خبرگان.
دکتر شیبانی:
اولا رسیدگی صلاحیتها توسط نمایندگانی که خودشان صلاحیت ندارند معنا ندارد! البته صلاحیت نمایندگان را هیأت نظارت رسیدگی کرده بود. ثانیا وقت مجلس مهمتر از تدوین آئین نامه داخلی میباشد. مرسوم عمل طبق آئین نامه داخلی است که قبلا نوشته شده.
منتظری:
اولا صلاحیت را ملت تشخیص داده اند ثانیا معنا ندارد ما منتخب ملت باشیم و در جای دیگری برای کار ما آئین نامه تنظیم شود! اعتباری نخواهد داشت به اصطلاح فقهی معامله فضولی است که احتیاج به امضای نمایندگان دارد برای حجت شدن.
پیشنهادی هم برای آئین نامه داخلی ارائه کردیم.
خامنه ای:
صلاحیت مجلس دو باب است یکی استقلال نظر و دیگری صلاحیت تام برای قبول یا رد هر چیزی که صورت قانونی دارد
نظر امام به استقلال و اصالت مجلس و نظر رئیس دولت و وزیر کشور نسبت به صلاحیت مجلس، تاییدی بر صلاحیت نمایندگان است.
در مورد آئین نامه ها هم از طرفی نمایندگان منتحب مردم اند و از طرفی دولت اصل بین المللی تفکیک قوا را قبول دارند -همانطور که مانع از دخالت در قوه ی مجریه میشوند نباید با این نظامنامه و پیش نویس قانون اساسی در کار نمایندگان مجلس دخالت کنند- پس به پیشنهاد آقای منتظری نسبت به آیین نامه داخلی توجه شود و به رای گذاشته شود. و خطاب به دکتر شیبانی که بررسی آئین نامه داخلی امری زائد و تشریفانی نیست چون موثر در سرنوشت قانون و ملت و اسلام است..
بهشتی:
اولا در طرح مطلب به حداقل صحبت اکتفا کنیم و موقع طرح مطلبی از طرح مطلب جدید خودداری کنید مثل مساله ی متن که آقای منتظری و خامنه ای فرمودند.
ثانیا تصویب اعتبار نامه سنت پارلمانی صحیح است اما باید ضرورت آن را لحاظ کرد با توجه به اینکه زمان کوتاه است و این سنت مستحب میباشد چون دولت تایید کننده ی اعتبار نامه ها هست.
ثالثا آئین نامه داخلی تا اینجا که جلسه برگزار شود لازم بود-که این مجلس نمی توانست آن را تصویب کند- که دولت و شورای انفلاب تصویب کرد البته از این به بعد به رأی نمایندگان بستگی دارد
رابعا پیشنهاد بنده این است که هیات رئیسه دائمی انتخاب شود طبق سنت یک موافق و یک مخالف و بعد با رای گیری 5 نفر را برای کمیسیون رسیدگی به آئین نامه داخلی تعیین شود سپس در جلسه کمیسیونی آیین نامه رسیدگی شود و فردا در جلسه مطرح شود.
مکارم شیرازی:
اولا دعوت به اخلاق و تفاهم و متاثر شدن از خشونتی که در آغاز مجلس صورت گرفت
ثانیا با هیچ منطقی و آزادی مجلس، تحمیل آیین نامه داخلی به نمایندگان جور در نمی آید. پس تنظیم و تدوین آن در مجلس باید صورت بگیرد.
ثالثا در همین فرصت تنفس میتوانید آیین نامه را ارائه بدهید بررسی اش کنیم
مهندس سحابی:
اولا اولین کار مجلس تعیین هیئت رئیسه و بعد وارد متن کار مجلس که شامل صحبتهای منتظری و خامنه ای است
ثانیا پیشنهادم کفایت مذاکرات است
ثالثا آئین نامه فعلی از طریق نهادهای قانونی و مشروع یعنی دولت و شورای انقلاب تهیه شده. لذا همین رسمیت دارد.
خادمی:
پیشنهاد کفایت مذاکرات به رای گذاشته شد و اکثریت موافق بودند.
مقدم مراغه ای:
پیشنهاد تنفس داده شد
10ـ اعلام پایان جلسه
آقای مهندس بازرگان (نخست وزیر) به اتفاق آقایان وزراء، سفراء، خبرنگاران داخلی و خارجی و تماشاچیان در جلسه حضور داشتند.
دبیرخانه مجلس بررسی نهائی قانون اساسی
